Jak rozmawiać z nastolatkiem, aby zostać wysłuchanym? 1. Bądź ciekawy, nie oceniaj Nastolatkowie bardzo wyczuleni są na krytykę i oceny. Ważne, aby zadawać im pytania z prawdziwym zainteresowaniem, a nie po to, by oceniać ich wybory. Zamiast: „Dlaczego znowu tak zrobiłeś?” można zapytać: „Jak się czułeś, kiedy to robiłeś?”. Ciekawość pokazuje, że jesteś po ich stronie, chcesz ich zrozumieć, a nie oceniać. 2. Znajdź odpowiedni czas na rozmowę Nastolatkowie często mają swoje preferencje co do czasu i miejsca rozmowy. Nie zawsze będą gotowi na „poważne rozmowy” w chwilach, gdy my tego chcemy. Daj im przestrzeń i cierpliwie poczekaj na moment, w którym będą otwarci na rozmowę, nawet jeśli jest to późny wieczór. Rozmowa na spacerze lub podczas wspólnego zajęcia (np. gotowania czy drogi samochodem) może pomóc w rozluźnieniu atmosfery. 3. Używaj komunikatów „ja” zamiast „ty” Unikaj obwiniania, nawet jeśli jakieś ich zachowanie sprawia trudności. Zamiast „Ty nigdy mnie nie słuchasz” spróbuj powiedzieć „Czuję się pomijany, kiedy mam wrażenie, że mnie ignorujesz”. Komunikaty „ja” pokazują emocje, a nie narzucają poczucia winy, co pomaga w budowaniu relacji opartej na zrozumieniu. 4. Okazuj empatię i zrozumienie dla ich emocji Nastolatkowie często czują się nierozumiani. Jeśli młoda osoba mówi o swoich problemach, warto powstrzymać się od udzielania rad na siłę, a zamiast tego wysłuchać i zaakceptować jej uczucia. Możesz powiedzieć: „Rozumiem, że to dla Ciebie trudne. Jak mogę Ci pomóc?” Czasem samo wysłuchanie sprawia, że nastolatek zaczyna widzieć w rodzicu sojusznika, a nie krytyka. Jak zbudować z nastolatkiem relację partnerską, aby widział w nas osoby bliskie, a nie wrogów? 1. Pokaż szacunek dla jego autonomii Nastolatki walczą o swoją niezależność i czasem będą „testować granice”. Pamiętaj, że ich potrzeba wolności jest naturalna. Daj im przestrzeń na podejmowanie decyzji, pokazując przy tym, że mają Twoje wsparcie. Jeśli chcesz coś zasugerować, rób to w formie propozycji, np. „Pomyśl, czy może to by zadziałało” zamiast „Musisz zrobić to w ten sposób”. 2. Angażuj się w ich pasje i zainteresowania Interesując się tym, co dla nich ważne, wysyłasz sygnał, że ich życie jest dla Ciebie istotne. Pytania o ich hobby lub pasje pokazują, że chcesz ich poznać, a nie tylko kontrolować. Jeśli lubią muzykę, spytaj, co aktualnie słuchają. Jeśli pasjonują się sportem, spróbuj razem obejrzeć ich ulubiony mecz. 3. Bądź szczery i otwarty na temat swoich emocji Dzieląc się swoimi emocjami, pokazujesz im, że każdy ma prawo do uczuć i przeżywania trudnych chwil. Mów o tym, co czujesz, i wyjaśniaj, dlaczego niektóre sytuacje są dla Ciebie trudne. „Martwię się o Ciebie, kiedy nie wracasz o umówionej porze, bo zależy mi na Twoim bezpieczeństwie” brzmi zupełnie inaczej niż „Znowu jesteś spóźniony!”. 4. Ustalcie wspólne zasady Warto ustalić z nastolatkiem zasady, a nie narzucać je jednostronnie. Zapytaj, jakie granice są dla niego do przyjęcia, ale jednocześnie wyjaśnij swoje oczekiwania. Kiedy zasady są wspólne, rośnie szansa, że będą respektowane, ponieważ nastolatek będzie czuł się częścią procesu ich ustalania. Jak być blisko, pozwalając jednocześnie doświadczać świata? 1. Daj przestrzeń do popełniania błędów Każdy z nas popełnia błędy, zwłaszcza w młodości. Jeśli nastolatek doświadcza niepowodzenia, staraj się nie wytykać mu błędów. Zamiast tego zapytaj, czego się z tego nauczył. Dając wsparcie po porażkach, uczysz ich, że świat nie kończy się na błędach, a jednocześnie rozwijasz w nich umiejętność refleksji. 2. Bądź „niewidzialnym oparciem” Bycie blisko nie oznacza nieustannej obecności i kontroli. Warto być osobą dostępną, gotową do pomocy, ale nie wpychającą się na siłę w każdy aspekt życia nastolatka. Pamiętaj, że Twoje dziecko może wrócić do Ciebie, gdy poczuje, że ma przestrzeń, by doświadczyć czegoś na własną rękę. 3. Podkreślaj wartość zaufania Zaufanie to fundament dobrej relacji. Rozmawiaj z nastolatkiem o tym, jak ważne jest wzajemne zaufanie i jak działa. Wyjaśnij, że dzięki wzajemnemu zaufaniu może zyskać większą swobodę. Rozmowy o zaufaniu pomogą mu zrozumieć, że szanujesz jego niezależność, a on sam ma wpływ na relację między Wami. 4. Akceptuj ich drogę do dorosłości Młodzi ludzie potrzebują akceptacji, nawet jeśli ich wybory czasem Cię niepokoją. Staraj się być dla nich przewodnikiem, a nie tylko rodzicem wydającym polecenia. Pozwól im odkrywać świat po swojemu, jednocześnie zaznaczając, że jesteś obok i zawsze gotowy pomóc, jeśli tylko będą tego potrzebować. Pamiętaj, że najważniejsze w relacji z nastolatkiem jest zrozumienie, że ich świat wygląda inaczej niż nasz. Świat młodych to miejsce, gdzie często pojawia się chaos emocji i ciągłe zmiany. Twój szacunek, empatia i chęć zrozumienia pomogą im poczuć się akceptowanymi, a to jest najlepszy fundament do budowania bliskiej, partnerskiej relacji. Krzysztof Godoj – psycholog, terapeuta Kącik Terapeutyczny w Lubomi
